Czym jest pasowanie łożysk tocznych?

W konstrukcji większości maszyn niezbędne są elementy ruchome, które mogą się przemieszczać względem innych komponentów. W grę wchodzi tu najczęściej ruch liniowy, gdy części poruszają się w jednej płaszczyźnie albo obrotowy, podczas którego części rotują. W przypadku ruchu obrotowego najczęściej osiągane są spore prędkości kątowe, a materiał, z jakiego wykonano nieruchome gniazdo lub wirujący wałek mógłby podlegać szybkiemu nagrzewaniu oraz wysokiemu zużyciu ściernemu, co oznaczałoby ciągłą konieczność napraw maszyn przemysłowych. By temu zapobiec, wykorzystuje się więc łożyska. Przekonajmy się, jaka jest ich funkcja i zobaczmy, jak się je montuje.

Jak działa łożysko?

Łożysko toczne składa się z elementów tocznych w postaci kulek, wałeczków lub innych części będących figurami obrotowymi umieszczanych między dwoma pierścieniami. Rotując między nimi, zmniejszają one poziom wytwarzanych oporów, a zarazem tarcia przez mniejszą powierzchnię kontaktu.

Jak montuje się łożyska?

Łożyska są montowane w gniazdach i na wałach przez pasowanie. Oznacza to, że oba elementy mają nominalnie ten sam rozmiar, a jednocześnie są wykonane ze ściśle określoną tolerancją, czyli dopuszczalnymi odchyłkami od ustalonej wielkości. Każda para tj. otwór i wałek mają podaną odchyłkę przez wskazanie swojej klasy dokładności. W zależności od ich wzajemnego stosunku mówimy o pasowaniu luźnym, mieszanym i ciasnym. Do zestawienia połączenia, a więc zainstalowania łożyska musi więc być wykorzystywania odpowiednia siła nacisku, która sprawi, że zostanie ono osadzone w otworze gniazda oraz na wałku. Przy pasowaniach luźnych zwykle wystarcza do tego użycie smaru, w pasowaniach ciasnych konieczne będzie podgrzanie łożyska dla chwilowej zmiany jego wymiarów oraz użycie bardzo dużego nacisku.